Planujesz zakup węgla na najbliższy sezon grzewczy? Przygotuj swój PESEL i numer dowodu osobistego. Po co? Tylko w ten sposób możesz kupić ekogroszek bez akcyzy. To nie wymysł właścicieli składów opału. Konieczność udostępniania danych wynika z obowiązujących norm prawa.
Numer dowodu i PESEL – (nie)wrażliwe dane osobowe
W rozumieniu art. 27 Ustawy o ochronie danych osobowych, ani numer pesel ani numer dowodu osobistego nie należą do danych wrażliwych. Nie ujawniają bowiem kwestii takich jak: pochodzenie, poglądy polityczne, religijne, stan zdrowia czy nałogi. Mimo że zaliczane są do tzw. danych osobowych zwykłych, powinny podlegać szczególnej ochronie. W praktyce oznacza to, że należy być czujnym i zwracać uwagę na to, kto i w jakich okolicznościach wymaga podania jednego bądź drugiego numeru i czy jest to uzasadnione przepisami prawa. Czy tak właśnie jest w sytuacji zakupu węgla?
PESEL i numer dowodu, a zakup opału węglowego
Wyroby węglowe obłożone są akcyzą od 2012 roku. Jednak aż do 2019 roku z podatku tego zwolnieni byli m.in. właściciele gospodarstw domowych, podmioty typu: szkoły, szpitale, jednostki pomocy społecznej czy niektóre firmy. By zakupić węgiel bez akcyzy musieli tylko złożyć stosowne oświadczenie, potwierdzające jego przeznaczenie.
Po wprowadzeniu nowelizacji ustawy akcyzowej w 2019 roku, wszystkie osoby prywatne, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie chcą płacić podatku, nadal muszą złożyć oświadczenie. Zostało ono jednak znacznie rozszerzone. Oprócz informacji o przeznaczaniu opału, musi się w nim również znaleźć: imię, nazwisko, adres i, budzący tak wiele wątpliwości, numer dowodu osobistego oraz PESEL. Dotyczy to zarówno zakupu opału w sklepie internetowym, jak i w składzie stacjonarnym. W tym drugim przypadku sprzedawca ma dodatkowo obowiązek zweryfikować tożsamość klienta, poprzez sprawdzenie jego dowodu.
Powyższe zasady mają zastosowanie w przypadku zakupu powyżej 200 kg węgla, w tym ekogroszku. Zdecydowana większość osób zaopatruje się w opał na cały sezon, a więc będą zobowiązane do udostępnienia tych danych. Taka sytuacja powoduje dyskomfort, zarówno po stronie kupującego jak i sprzedawcy. Bo choć w rozumieniu ustawy nie są to dane wrażliwe, to przez wiele osób są właśnie tak postrzegane.
Klient nie chce podać numeru dowodu ani numeru PESEL
W przypadku gdy klient nie chce podać wymaganych danych, kupuje opał węglowy z akcyzą. Wynosi ona 37,40 zł za każde 1000 kg produktu. Obowiązkiem sprzedawcy jest taką opłatę doliczyć. Nie jest to duża kwota, jednak przy zakupie kilku ton opału na cały sezon będzie odczuwalna dla domowego budżetu.
Podatek akcyzowy od wyrobów węglowych – jest szansa na uproszczenie przepisów
Zarówno klienci składów opału jak i ich właściciele uważają, że wymóg udostępniania numeru PESEL i numeru dowodu osobistego jest dużą przesadą. Już w 2019 roku Izba Gospodarcza Sprzedawców Polskiego Węgla wystosowała pismo do Ministra Finansów. Opisała w nim protesty, jakie zgłaszają klienci, którzy coraz częściej decydują się na opłacenie akcyzy po to, by uniknąć podawania danych. Sprawę „pogorszyło” wprowadzenie RODO, przez które konsumenci zaczęli jeszcze ostrożniej podchodzić do tego co i komu udostępniają. Coraz częściej pojawiają się też protesty wobec obowiązku składania własnoręcznego podpisu na oświadczeniu, potwierdzającym zakup węgla na swoje potrzeby. To zbędne ryzyko, zwłaszcza dla osób starszych, które w czasie pandemii są szczególnie narażone na skutki zakażenia koronawirusem.
Poza kwestiami bezpieczeństwa i komfortu dochodzą jeszcze aspekty finansowe. Niemal 30% gospodarstw domowych w Polsce wykorzystuje węgiel do ogrzewania. Pojawiają się więc pytania o to, czy sprzedaż węgla bez akcyzy ma sens i czy koszty obsługi nie przełożą się na wzrost cen węgla.
Gromadzenie tak dużej ilości danych podczas zakupu opału wzbudziło również wątpliwości prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Zwrócił się z prośbą od resortu finansów o wprowadzenie zmian i usunięcie obowiązku podawania numeru dowodu osobistego i numeru PESEL.
Prace mające na celu zmianę niekorzystnych zapisów trwają. Zarówno sprzedawcy jak i ich klienci oczekują na pozytywny finał.
Póki co, zgodnie z wciąż obowiązującymi przepisami, kupując opał węglowy bez akcyzy, trzeba dane podać. To argument przemawiający za tym, by wybierać zaufanych i dobrych sprzedawców, którzy będą zarządzać danymi klientów w odpowiedni sposób.
Obowiązki administratora danych osobowych
Każdy podmiot, który przetwarza dane osobowe do realizacji własnych celów, jest ich administratorem. Przepisy RODO wyznaczyły szczegółowo jego obowiązki, na czele z koniecznością zapewnienia bezpieczeństwa przetwarzanym przez niego danym, np. poprzez zastosowanie odpowiednich procedur, rozwiązań technicznych czy przeszkolenie personelu.
W Grzeje mnie to administrator serwisu dba o bezpieczeństwo danych każdego z naszych klientów. Dajemy gwarancję, że są one zbierane i przetwarzane wyłącznie w ramach obowiązku nałożonego na nas przez ustawodawcę.
Szczegółowe informacje na temat tego, kto jest administratorem danych osobowych, w jaki sposób są przechowywane i komu udostępniane znajdziecie w zakładce Polityka prywatności na naszej stronie.
Pamiętaj, gdy kupujesz opał z pewnego źródła, Twoje dane pozostają bezpieczne!